Bijbelstudie: Waar is het kerstverhaal te vinden in de Schrift?

Waar vind ik het kerstverhaal in de Bijbel?

In het Evangelie van Mattheüs vinden we het verslag in de hoofdstukken 1 en 2. Hier richt de evangelist zich op de rol van Jozef en het bezoek van de wijzen uit het oosten. Het verhaal van Matteüs benadrukt de koninklijke afstamming van Jezus en de vervulling van oudtestamentische profetieën.

Het Evangelie van Lucas geeft een meer gedetailleerd verslag in de hoofdstukken 1 en 2. Lucas vertelt onder meer de aankondiging aan Maria, de reis naar Bethlehem, de geboorte in de kribbe en de verkondiging van de engelen aan de herders. Zijn verslag geeft een tedere weergave van het geloof van Maria en de nederige omstandigheden van de geboorte van Jezus.

Het is vermeldenswaard dat de evangeliën van Marcus en Johannes geen verhalen over de geboorte van Jezus bevatten. In plaats daarvan beginnen ze met de bediening van Jezus als volwassene. Dit herinnert ons eraan dat de geboorte weliswaar van cruciaal belang is, maar deel uitmaakt van een groter verhaal over Gods liefde en verlossing.

Ik heb gemerkt hoe deze verschillende verslagen spreken over verschillende aspecten van de menselijke ervaring – van de eerste twijfels van Jozef tot het krachtige vertrouwen van Maria, van het wonder van de herders tot de vastberadenheid van de wijzen. Elk verhalend element resoneert met verschillende delen van onze psyche, waardoor verschillende individuen zichzelf in het verhaal kunnen vinden.

Historisch gezien moeten we niet vergeten dat de evangeliën tientallen jaren na de gebeurtenissen die ze beschrijven zijn geschreven, gevormd door mondelinge tradities en de theologische perspectieven van hun auteurs. Dit doet niets af aan hun waarheid, maar verrijkt ons begrip van hoe de vroege Kerk het machtige mysterie van de menswording interpreteerde en overdroeg.

In onze zoektocht naar het kerstverhaal, laten we deze teksten benaderen met zowel wetenschappelijke strengheid als spirituele openheid, waardoor het Woord opnieuw tot onze gedachten en harten kan spreken.

Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen de kerstverslagen in Matteüs en Lucas?

Het verslag van Matteüs richt zich in de eerste plaats op het perspectief van Jozef. Het begint met een genealogie die de afstamming van Jezus via Jozef tot Abraham traceert, waarbij de nadruk wordt gelegd op het Joodse erfgoed van Jezus en de koninklijke afstamming van David. Matthew vertelt over de worsteling van Jozef met de zwangerschap van Maria en zijn besluit om haar door goddelijke leiding te aanvaarden. Uniek voor Mattheüs is het bezoek van de wijzen, geleid door de ster, en de daaropvolgende gewelddadige reactie van Herodes, die leidde tot de vlucht van de Heilige Familie naar Egypte.

Luke daarentegen presenteert het verhaal grotendeels vanuit het standpunt van Maria. Hij geeft een gedetailleerd verslag van de Annunciatie aan Maria en haar bezoek aan Elizabeth. Lucas beschrijft de reis naar Bethlehem, de geboorte in de kribbe en de verschijning van de engelen aan de herders. In tegenstelling tot Mattheüs bevat Lucas de presentatie van Jezus in de tempel en de profetieën van Simeon en Anna.

Psychologisch weerspiegelen deze verschillen verschillende nadruk op verschillende aspecten van de menselijke ervaring. Het verslag van Matteüs, met de nadruk op Jozefs aanvankelijke twijfel en uiteindelijke aanvaarding, spreekt over de strijd van het geloof en de uitdaging om op Gods plan te vertrouwen. Het verhaal van Lukas, waarin de gewillige aanvaarding van Maria en de nederige omstandigheden van Jezus' geboorte centraal staan, belicht thema’s als gehoorzaamheid, nederigheid en Gods voorkeur voor de nederigen.

Historisch gezien komen deze verschillen waarschijnlijk voort uit de verschillende bronnen en gemeenschappen die elk evangelie hebben gevormd. Matthew, die schrijft voor een joods-christelijk publiek, benadrukt de vervulling door Jezus van oudtestamentische profetieën. Lukas richt zich tot een breder niet-Joods publiek en stelt Jezus voor als de Verlosser voor alle volkeren.

Ik moet opmerken dat deze verslagen niet bedoeld waren als nauwkeurige chronologische verslagen, maar als theologische verhalen die krachtige waarheden over de identiteit en missie van Jezus overbrengen. De verschillen nodigen ons uit tot een diepere reflectie op het mysterie van de Menswording en herinneren ons eraan dat goddelijke waarheid vaak een enkel perspectief overstijgt.

Wie waren de sleutelfiguren in het bijbelse kerstverhaal?

De kern van het verhaal zijn Maria en Jozef, de aardse ouders van Jezus. Maria, de jonge maagd uit Nazareth, illustreert krachtig geloof en gehoorzaamheid in haar fiat – haar “ja” tegen Gods roeping. Jozef, de rechtvaardige man, toont moed en vertrouwen in het aanvaarden van Maria en het beschermen van het kind Jezus. Hun reis van geloof nodigt ons uit om na te denken over onze eigen reactie op Gods onverwachte interventies in ons leven.

De engelen spelen een cruciale rol als goddelijke boodschappers. Gabriël kondigt aan Maria aan dat zij de Zoon van God zal dragen, terwijl een engelachtige gastheer het goede nieuws aan de herders verkondigt. Deze hemelse wezens herinneren ons aan de kosmische betekenis van de geboorte van Christus en het verlangen van God om met de mensheid te communiceren.

De herders, eenvoudige mannen met een bescheiden status, zijn de eersten die het nieuws over de geboorte van Jezus ontvangen en hem bezoeken. Hun inclusie spreekt over de universele toegankelijkheid van Gods liefde en de voorkeursoptie voor de armen die kenmerkend is voor de missie van Jezus.

De wijzen, of wijzen uit het oosten, vertegenwoordigen de uitbreiding van Gods redding tot alle naties. Hun reis geleid door de ster symboliseert de menselijke zoektocht naar de waarheid en de erkenning van het koningschap van Christus.

Koning Herodes vertegenwoordigt in zijn gewelddadige verzet tegen Jezus de wereldlijke machten die zich verzetten tegen Gods koninkrijk. Zijn acties leidden tot de vlucht naar Egypte, een weerspiegeling van de uittocht van Israël en een voorbode van de vervolging waarmee Jezus zou worden geconfronteerd.

Psychologisch gezien vertegenwoordigen deze figuren verschillende menselijke reacties op goddelijke interventie – van de vertrouwensvolle aanvaarding door Maria tot de angstige afwijzing door Herodes. Ze nodigen ons uit om onze eigen houding en reacties op Gods aanwezigheid in ons leven te onderzoeken.

Historisch gezien, hoewel sommige debatten de historische details van deze verslagen omringen, ligt hun betekenis in de theologische waarheden die zij over de identiteit en missie van Jezus vertellen. Elk cijfer draagt bij aan ons begrip van de betekenis en impact van de menswording.

Wat is de betekenis van de ster van Bethlehem?

De ster van Bethlehem schittert als een krachtig symbool in het kerstverhaal en leidt ons niet alleen naar de historische gebeurtenis van de geboorte van Christus, maar ook naar krachtige spirituele waarheden. Dit hemelse teken, genoemd in het Evangelie van Mattheüs, heeft eeuwenlang de verbeelding van zowel gelovigen als geleerden geboeid.

In het verslag van Matteüs leidt de ster de wijzen van het oosten naar Jeruzalem en vervolgens naar Bethlehem, waar ze het kind Jezus vinden. Dit astronomische fenomeen dient meerdere doeleinden in het verhaal. het fungeert als een goddelijk signaal, dat de geboorte van de Koning van de Joden aankondigt aan degenen buiten het Joodse geloof. het vervult de profetie van Bileam in Numeri 24:17, die spreekt van een ster die uit Jakob komt.

Psychologisch vertegenwoordigt de ster de menselijke zoektocht naar betekenis en richting. Net zoals de Wijzen de ster volgden op een lange en zware reis, zijn ook wij geroepen om Christus in ons leven te zoeken, vaak door uitdagingen en onzekerheden. De ster herinnert ons eraan dat God leiding geeft aan degenen die Hem ernstig zoeken, hoewel deze leiding in onverwachte vormen kan komen.

Historisch gezien zijn er veel pogingen gedaan om de Ster van Bethlehem te identificeren met bekende astronomische gebeurtenissen. Theorieën variëren van een conjunctie van planeten tot een komeet of een supernova. Hoewel deze wetenschappelijke verklaringen intrigerend zijn, moeten we niet vergeten dat de evangelieschrijvers zich meer bezighielden met theologische betekenis dan met astronomische precisie.

De ster heeft ook een rijke symbolische betekenis. In het oude Nabije Oosten werden hemelse gebeurtenissen vaak geassocieerd met de geboorte van grote leiders. Door de ster in zijn verhaal op te nemen, benadrukt Matteüs de kosmische betekenis en koninklijke status van Jezus. Het licht van de ster doordringt de duisternis en symboliseert Christus als het licht van de wereld, een thema dat het evangelie van Johannes later ontwikkelt.

Ik moet opmerken dat het verhaal van de ster uniek is voor het evangelie van Matteüs en niet in andere historische bronnen wordt genoemd. Dit herinnert ons eraan om het verhaal te benaderen met zowel geloof als kritisch denken, en het primaire doel ervan te erkennen als een theologische verklaring in plaats van een strikt historisch verslag.

In onze moderne wereld, waar we ons vaak verloren voelen en richting nodig hebben, blijft de Ster van Bethlehem inspireren. Het nodigt ons uit om verder te kijken dan onze onmiddellijke omstandigheden, om goddelijke leiding te zoeken en om vol te houden in onze reis naar Christus. Mogen we, net als de wijzen, de moed hebben om het licht te volgen dat God ons biedt, zelfs wanneer het ons op onverwachte paden leidt.

Hoe beschrijven de evangeliën de kribbescène?

De kribbescène, of crèche, heeft een speciale plaats in ons hart en onze verbeelding. Wanneer we ons echter tot de evangeliën wenden, vinden we een beschrijving die zowel eenvoudig als krachtig is en ons uitnodigt om verder te kijken dan alleen sentimentaliteit naar de diepe theologische betekenis van de nederige geboorte van Christus.

De kribbescène wordt voornamelijk beschreven in Lukas' Evangelie, hoofdstuk 2. Lucas vertelt ons dat Maria "haar eerstgeboren zoon heeft gebaard en hem in doeken heeft gewikkeld en hem in een kribbe heeft gelegd, omdat er voor hen geen plaats was in de herberg" (Lucas 2:7). Deze korte beschrijving is opvallend in zijn eenvoud, maar toch rijk aan betekenis.

De kribbe, een voederbak voor dieren, wordt de eerste rustplaats van de Redder van de wereld. Deze nederige setting staat in schril contrast met de goddelijke aard van het kind en de kosmische betekenis van zijn geboorte. Het illustreert krachtig het thema van goddelijke neerbuigendheid – God die mens wordt en onze wereld binnenkomt in de meest nederige omstandigheden.

Het verhaal van Lukas gaat verder met de engelen die de geboorte van Jezus aan de herders aankondigen en hen opdracht geven om “een baby te vinden die in doeken is gewikkeld en in een kribbe ligt” (Lucas 2:12). De kribbe wordt een teken voor de herders en leidt hen naar de pasgeboren Messias.

Veel details die we associëren met de kerststal – zoals de aanwezigheid van dieren of de exacte instelling van een stal – worden niet expliciet genoemd in de evangeliën. Deze elementen zijn toegevoegd door eeuwen van traditie en artistieke representatie.

Psychologisch spreekt de kribbescène tot onze diepgewortelde behoefte aan koestering en zorg. Het beeld van een pasgeborene in zo'n nederige omgeving roept empathie en tederheid op en nodigt ons uit om onze eigen reactie op kwetsbaarheid en behoefte in onze wereld te overwegen.

Historisch gezien blijft de precieze aard van de geboorteplaats een onderwerp van wetenschappelijke discussie. Het Griekse woord kataluma, in veel versies vertaald als “herberg”, zou ook kunnen verwijzen naar een logeerkamer in een privéwoning. Dit herinnert ons eraan om de tekst met eerbied en kritisch onderzoek te benaderen.

De kribbe scène draagt ook rijke symboliek. Bethlehem, wat "huis van brood" betekent, en de kribbe, een voederbak, voorspellen Jezus als het Brood des Levens. De doeken weerspiegelen de begrafenisdoeken die Jezus bij zijn dood zullen omwikkelen, en koppelen zijn geboorte aan zijn verlossingsmissie.

Welke rol speelden de herders en engelen in het geboorteverhaal?

De herders en engelen spelen een cruciale rol bij het verkondigen van het vreugdevolle nieuws van de geboorte van Christus in het geboorteverhaal. Hun aanwezigheid herinnert ons eraan dat God vaak Zijn grootste mysteries openbaart aan de nederigen en nederigen.

In het evangelie van Lucas lezen we dat herders 's nachts hun kudden hoeden toen plotseling een engel van de Heer aan hen verscheen. De heerlijkheid des Heren scheen om hen heen, en zij werden vervuld met vrees. Maar de engel zei: "Vrees niet, want zie, ik breng u het goede nieuws van grote vreugde die voor heel het volk zal zijn. Want u wordt heden geboren in de stad van David, een Verlosser, die Christus de Heer is." (Kuist, 1948, pp. 288-298)

Deze engelachtige verkondiging aan de herders is belangrijk op meerdere niveaus en toont Gods voorkeursoptie voor de armen en gemarginaliseerde mensen. Herders in de oudheid werden vaak gezien als laaghartig en onbetrouwbaar. Toch koos God hen als eerste om het goede nieuws van de geboorte van de Messias te horen. Dit weerspiegelt de omgekeerde aard van Gods koninkrijk, waar de laatste de eerste zal zijn.

De verschijning van de engelen aan de herders vervult de oudtestamentische profetieën over de Messias als herder voor Zijn volk. De grote koning David was ook een herder, en Jezus zou zichzelf later de Goede Herder noemen. De aanwezigheid van echte herders bij Zijn geboorte vormt een voorbode van de toekomstige bediening van Christus.

Na de boodschap van de engel te hebben gehoord, verscheen een menigte van de hemelse schare, die God prees en zei: “Eer aan God in de hoogste hemel, en vrede op aarde onder degenen met wie hij tevreden is!” Dit hemelse koor benadrukt de kosmische betekenis van de geboorte van Christus. Hemel en aarde verheugen zich samen op dit cruciale moment in de heilsgeschiedenis.

De herders haastten zich naar Bethlehem om het kind te zien. Toen ze Maria, Jozef en de baby in een kribbe vonden, deelden ze wat de engelen hen over dit kind hadden verteld. Iedereen die het hoorde was verbaasd. De herders keerden terug en verheerlijkten en prezen God voor alles wat ze hadden gehoord en gezien.

Op deze manier worden de herders de eerste evangelisten en verspreiden zij het goede nieuws van de geboorte van Christus. Hun eenvoudige geloof en onmiddellijke reactie op Gods openbaring dienen als voorbeeld voor alle gelovigen. Ze herinneren ons eraan dat het ontmoeten van Christus ons moet leiden tot aanbidding en het delen van onze ervaring met anderen.

De engelen en herders in het geboorteverhaal spelen dus een cruciale rol als goddelijke boodschappers, aanbidders en getuigen. Zij vestigen onze aandacht op de buitengewone aard van de geboorte van Christus en nodigen ons uit om deel te nemen aan hun verwondering, lof en verkondiging van dit goede nieuws van grote vreugde voor alle mensen.

Wanneer en waarom bezochten de wijzen Jezus?

Het bezoek van de wijzen, of wijzen, is een fascinerende episode in het geboorteverhaal, rijk aan theologische betekenis en historische intriges. Hoewel de populaire verbeelding de wijzen vaak naast de herders aan de kribbe plaatst, suggereert een zorgvuldige lezing van het evangelie van Matteüs dat hun bezoek waarschijnlijk enige tijd na de geboorte van Jezus heeft plaatsgevonden.

Mattheüs vertelt ons dat “wijze mannen uit het oosten naar Jeruzalem kwamen” en vroegen: “Waar is hij die als koning van de Joden is geboren? Want wij hebben zijn ster gezien toen hij opstond en zijn gekomen om hem te aanbidden.” Dit onderzoek verontrustte koning Herodes, die de hogepriesters en schriftgeleerden vroeg waar de Christus geboren zou worden. Ze citeerden de profetie van Micha dat de Messias uit Bethlehem zou komen. (Derrett, 2012, blz. 258–268)

Herodes noemde toen in het geheim de Wijzen en stelde van hen vast wanneer de ster was verschenen. Hij stuurde hen naar Bethlehem en vroeg hen om zich te melden zodra ze het kind hadden gevonden. Na de ster kwamen de Wijzen naar het huis waar Jezus met Maria was. Ze vielen neer en aanbaden hem, gaven geschenken van goud, wierook en mirre. Gewaarschuwd in een droom om niet terug te keren naar Herodes, vertrokken ze op een andere manier naar hun eigen land.

Verschillende details wijzen erop dat dit bezoek enige tijd na de geboorte van Jezus plaatsvond. Matthew noemt een “huis” in plaats van een stal of kribbe. Het daaropvolgende bevel van Herodes om alle mannelijke kinderen in Bethlehem van twee jaar en jonger te doden, “volgens de tijd die hij van de wijzen had vernomen”, impliceert dat Jezus misschien wel twee jaar oud was.

De reis van de wijzen werd waarschijnlijk ingegeven door een combinatie van astronomische waarnemingen en oude profetieën over een koning uit Juda. Sommige geleerden speculeren dat ze misschien bekend waren met de profetie van Bileam in Numeri 24:17 over een ster die uit Jakob kwam. Hun gaven waren zeer symbolisch: goud dat past bij een koning, wierook die wordt gebruikt in aanbidding die de godheid suggereert, en mirre die vaak wordt gebruikt bij de begrafenis, als voorbode van de offerdood van Christus.

Theologisch gezien legt het bezoek van de wijzen de nadruk op verschillende belangrijke thema’s. Hieruit blijkt dat het koningschap van Jezus zich buiten Israël uitstrekt tot alle naties. Deze heidense geleerden erkennen wat velen in Israël hebben gemist: de ware identiteit van het Christuskind. Hun reis voorspelt de toekomstige opname van heidenen in Gods verbondsvolk.

De gaven en aanbidding van de magiërs benadrukken ook de identiteit van Jezus als goddelijke koning en offerredder. Hun ontmoeting met Herodes voorspelt het conflict tussen aardse en hemelse koninkrijken dat het leven en de bediening van Jezus zou markeren.

De Wijzen kwamen om de pasgeboren koning te aanbidden, geleid door zowel natuurlijke openbaring (de ster) als speciale openbaring (profetie). Hun bezoek, dat enige tijd na de geboorte van Jezus plaatsvindt, dient om Zijn universele koningschap te verkondigen en belangrijke aspecten van Zijn missie en identiteit te voorspellen.

Zijn er profetieën in het Oude Testament over de geboorte van Jezus?

Ja, het Oude Testament bevat verschillende belangrijke profetieën over de geboorte van Jezus, die de schrijvers van het Nieuwe Testament en vroege christenen zagen als vervuld in de Geboorte van Christus. Deze profetieën, die eeuwen overspannen, creëren een enorm web van verwachting en hoop dat zijn hoogtepunt vindt in de geboorte van Jezus.

Een van de meest bekende profetieën is te vinden in Jesaja 7:14: "Daarom zal de Heer zelf u een teken geven. Zie, de maagd zal zwanger worden en een zoon baren en zijn naam Immanuel noemen.” In het evangelie van Matteüs wordt deze profetie uitdrukkelijk aangehaald als vervuld in de geboorte van Jezus (Matteüs 1:22-23). De naam Immanuel, wat "God met ons" betekent, omvat het machtige mysterie van de menswording – God die mens wordt in de persoon van Jezus.

Een andere belangrijke profetie komt uit Micha 5:2: "Maar gij, Bethlehem Efratha, die te klein zijt om onder de geslachten van Juda te zijn, uit u zal voor Mij voortkomen iemand die over Israël zal heersen, wiens komst van oudsher is, van oude dagen." Deze profetie geeft de geboorteplaats van de Messias aan als Bethlehem, die wordt vervuld in de geboorteverhalen van zowel Matteüs als Lucas. (Willmington, 2018)

De profeet Jesaja spreekt ook over een kind dat geboren zal worden om te regeren: "Want ons wordt een kind geboren, ons wordt een zoon gegeven; en de regering zal op zijn schouder zijn en zijn naam zal Wonderbare Raadsman, Machtige God, Eeuwige Vader, Vredevorst genoemd worden" (Jesaja 9:6). Deze profetie wijst op de goddelijke natuur en koninklijke status van de komende Messias.

In Genesis 49:10 profeteert Jakob over de stam Juda: "De scepter zal niet wijken van Juda, noch de staf van de heerser van tussen zijn voeten, totdat de schatting tot hem komt. en aan hem zal de gehoorzaamheid van de volken zijn.” Dit wordt vaak geïnterpreteerd als een Messiaanse profetie, die wijst op de koninklijke afstamming van de komende koning.

Jeremia 23:5 spreekt van een rechtvaardige Tak uit de lijn van David: "Zie, de dagen komen, spreekt de HEERE, wanneer Ik voor David een rechtvaardige rank zal doen opstaan, en hij als koning zal regeren en verstandig handelen, en recht en gerechtigheid in het land zal doen geschieden." Deze profetie verbindt de komende Messias met het Davidische verbond.

Deze profetieën, onder andere, creëerden een raamwerk van verwachting voor de komende Messias. Ze spraken over zijn goddelijke natuur, zijn menselijke geboorte, zijn geboorteplaats, zijn afkomst en zijn toekomstige regering. Bij de geboorte van Jezus zagen vroege christenen de convergentie van deze profetische draden en erkenden zij in het in Bethlehem geboren kind de langverwachte vervulling van Gods beloften.

Hoewel deze profetieën voor christelijke lezers duidelijk lijken, was hun Messiaanse interpretatie niet altijd duidelijk vóór de komst van Christus. De volle betekenis van veel van deze passages werd pas duidelijk in het licht van de geboorte, het leven, de dood en de opstanding van Jezus. Dit herinnert ons eraan dat profetie vaak haar volle betekenis vindt in de vervulling ervan, door ons uit te nodigen de Schrift met ogen van geloof te lezen en te zien hoe Gods plan zich ontvouwt in de loop van de heilsgeschiedenis.

Wat leerden de vroege kerkvaders over het kerstverhaal?

Een van de belangrijkste zorgen van de kerkvaders was om de realiteit van de menswording te bevestigen tegen verschillende ketterijen die ofwel de volledige goddelijkheid van Christus ofwel de volledige menselijkheid ontkenden. In deze context werd het geboorteverhaal een krachtig getuigenis van de waarheid dat God in Jezus werkelijk mens werd. (Attard, 2023)

Ignatius van Antiochië (ca. 35-108 n.Chr.) schreef bijvoorbeeld: “Want onze God, Jezus Christus, is door Maria verwekt in overeenstemming met Gods plan: van het zaad van David, is het ook waar van de Heilige Geest.” Dit drukt op beknopte wijze de tweeledige aard van Christus uit – volledig menselijk als een afstammeling van David, maar verwekt door de Heilige Geest.

Justinus Martyr (ca. 100-165 n.Chr.) trok parallellen tussen de grot waar Jezus werd geboren en Plato’s allegorie op de grot, wat suggereert dat de geboorte van Christus ware verlichting bracht in een wereld die gevangen zat in schaduwen. Hij benadrukte ook hoe het bezoek van de wijzen de oudtestamentische profetieën over de naties die de ware God kwamen aanbidden, vervulde.

Irenaeus van Lyon (ca. 130-202 n.Chr.) zag in de maagdelijke geboorte een recapitulatie van de schepping van de mensheid. Net zoals de eerste Adam uit maagdelijke grond kwam, kwam de nieuwe Adam (Christus) uit een maagdelijke baarmoeder. Dit idee van Christus recapituleren en verlossen van de menselijke geschiedenis werd een belangrijk thema in de patristische theologie.

De Cappadocische vaders – Basilius de Grote, Gregorius van Nyssa en Gregorius van Nazianzus – hebben in de 4e eeuw de theologie van de menswording verder ontwikkeld. Gregorius van Nazianzus verklaarde beroemd: “Wat niet is aangenomen, is niet genezen”, waarbij hij benadrukte dat de overname door Christus van de volledige menselijkheid noodzakelijk was voor onze redding.

John Chrysostomus (ca. 349-407 n.Chr.) predikte welsprekend over de nederigheid van de geboorte van Christus, waarbij hij de nederigheid van de kribbe contrasteerde met de kosmische betekenis van de gebeurtenis. Hij moedigde christenen aan de nederigheid van Christus na te volgen en voor de armen te zorgen, thema’s die centraal blijven staan in kerstvieringen.

Augustinus van Hippo (354-430 n.Chr.) dacht diep na over het mysterie van de menswording en zag daarin het allerhoogste voorbeeld van Gods genade. Hij schreef: "Hij heeft ons zo liefgehad dat Hij omwille van ons op tijd mens is geworden, door Wie alle tijden zijn gemaakt."

De kerkvaders hebben ook een rol gespeeld bij het vaststellen van 25 december als datum voor de viering van de geboorte van Christus. Hoewel de exacte redenering achter deze datum wordt besproken, lijkt deze te zijn gekozen om heidense winterzonnewendefestivals tegen te gaan met een viering van de ware “zon der gerechtigheid”.

In hun leer over de geboorte benadrukten de kerkvaders consequent thema’s als incarnatie, vervulling van profetie, goddelijke nederigheid en de kosmische betekenis van de geboorte van Christus. Zij zagen in het kerstverhaal niet alleen een historische gebeurtenis, maar ook een krachtige openbaring van Gods liefde en een model voor het christelijk leven en de christelijke eredienst.

Hun reflecties legden de basis voor de rijke theologische en devotionele tradities rond Kerstmis die tot op de dag van vandaag het christelijk geloof en de christelijke praktijk blijven vormen.

Hoe kan ik het bijbelse kerstverhaal gebruiken voor familiedevoties of kerklezingen?

Het bijbelse kerstverhaal biedt een rijke bron voor familiedevoties en kerklezingen, en biedt mogelijkheden voor reflectie, aanbidding en het doorgeven van geloof. Hier zijn enkele praktische manieren om het Geboorteverhaal in je spirituele praktijken op te nemen:

1. Progressieve lezingen: Verdeel het kerstverhaal in secties en lees elke dag een deel in de aanloop naar Kerstmis. Dit kunnen profetieën uit Jesaja, de aankondiging aan Maria, de droom van Jozef, de reis naar Bethlehem, de geboorte van Jezus, het bezoek van de herders en de komst van de wijzen zijn. Deze aanpak bouwt anticipatie op en helpt familieleden of congreganten om zich met het volledige verhaal bezig te houden. (Russell, 1979)
2. Interactieve storytelling: Voor gezinnen met jonge kinderen, overweeg dan om kerststalfiguren te gebruiken om het verhaal uit te voeren terwijl je leest. Deze tactiele aanpak kan helpen om het verhaal boeiender en gedenkwaardiger te maken voor de kleintjes.
3. Thematische beschouwingen: Focus elke dag of week op verschillende thema's binnen het kerstverhaal. Denk bijvoorbeeld aan de gehoorzaamheid van Maria, het geloof van Jozef, het wonder van de herders of de reis van de wijzen. Bespreek hoe deze thema's van toepassing zijn op ons leven vandaag.
4. Geheugen van de Schrift: Kies belangrijke verzen uit het kerstverhaal voor het onthouden. Dit kan worden gedaan als een familie-uitdaging of opgenomen in de kerkdiensten.
5. Adventskrans: Gebruik een Advent krans met vier kaarsen, het aansteken van een elke week in de aanloop naar Kerstmis. Elke kaars kan een ander aspect van het kerstverhaal vertegenwoordigen – hoop, vrede, vreugde en liefde – met bijbehorende lezingen en reflecties.
6. Carol-verbindingen: Veel geliefde kerstliederen zijn gebaseerd op het bijbelse verhaal. Na het lezen van een gedeelte van de Schrift, zing een gerelateerd lied en bespreek hoe het de Bijbelse tekst interpreteert of uitbreidt.
7. Lectio Divina: Oefen deze oude vorm van schriftuurlijke lezing en meditatie met passages uit het kerstverhaal. Lees langzaam, pauzeer voor stille reflectie, deel inzichten en bid samen.
8. Dramatische lezingen: In een kerkelijke setting, toewijzen verschillende delen van het verhaal aan verschillende lezers, het creëren van een dramatische hervertelling van het verhaal. Dit kan vooral effectief zijn op kerstavond.
9. Kunst en Schrift: Combineer lezingen uit het kerstverhaal met klassieke kunstwerken die de kerststal uitbeelden. Denk na over hoe de kunstenaars het bijbelse verhaal interpreteerden en welke inzichten hun werk zou kunnen bieden.
10. Serviceaansluiting: Na het lezen van de geschenken die door de Wijzen zijn gebracht, bespreek je manieren waarop je familie of gemeente aan anderen in nood kan geven, waarbij je het oude verhaal verbindt met hedendaagse daden van liefde en dienstbaarheid.

Vergeet niet dat het doel niet alleen is om een bekend verhaal opnieuw te vertellen om opnieuw het wonder van de menswording te ervaren – God die mens wordt in Jezus Christus. Moedig persoonlijke reflectie aan over wat dit betekent voor de levens- en geloofsreis van elke persoon.

Terwijl je je bezighoudt met het bijbelse kerstverhaal, laat je ruimte voor vragen, twijfels en persoonlijke inzichten. Het verhaal is rijk aan theologische diepte, historische context en menselijk drama. Het nodigt ons uit om na te denken over het mysterie van Gods liefde en te reageren met ontzag, dankbaarheid en toewijding om het Christuskind te volgen dat kwam om licht te brengen in onze wereld.

Door creatief en eerbiedig het bijbelse kerstverhaal op te nemen in uw familiedevoties of kerklezingen, kunt u helpen het oude verhaal tot leven te brengen en een diepere waardering voor de ware betekenis van Kerstmis te bevorderen.

—