Wat is de oorsprong van kerstavond?

Wat is de geschiedenis en oorsprong van kerstavond?

In de eerste eeuwen van het christendom was de precieze geboortedatum van Jezus niet algemeen overeengekomen. Het was pas in de 4e eeuw dat 25 december algemeen werd erkend als de datum om de geboorte te herdenken. Deze keuze werd beïnvloed door verschillende factoren, waaronder de winterzonnewende en bestaande heidense festivals. Ik zie hierin een krachtige menselijke behoefte om licht te vinden in de donkerste tijden, een metafoor voor de geestelijke verlichting die door Christus wordt gebracht.

De avond voor Kerstmis, wat we nu kerstavond noemen, werd natuurlijk een tijd van anticipatie en voorbereiding. In de Joodse traditie waaruit het christendom voortkwam, werden dagen beschouwd als te beginnen bij zonsondergang. Zo zou de viering van Kerstmis zijn begonnen op de avond van 24 december. Deze wake evolueerde geleidelijk tot een duidelijke viering.

In de middeleeuwen was kerstavond een integraal onderdeel geworden van de kerstviering. Het was een tijd van vasten en spirituele voorbereiding, net als de waken voor andere grote feestdagen. De gelovigen zouden de Mis bijwonen, vaak om middernacht, symboliserend het duister van de nacht waarin Christus, het Licht van de Wereld, werd geboren.

Ik moet opmerken dat de ontwikkeling van kerstavondtradities varieerde tussen verschillende culturen en christelijke denominaties. In sommige regio's werd het een tijd voor familiebijeenkomsten en feestelijke maaltijden. In anderen bleef het een meer plechtige, geestelijke viering. In veel katholieke families is de middernachtmis bijvoorbeeld een hoeksteen van de feestdag, wat de diepe religieuze betekenis van de nacht betekent. Katholieke kersttradities uitgelegd vaak de symboliek van het licht benadrukken, zoals het gebruik van kaarsen en verlichte kerststallen, die de komst van Christus als het licht van de wereld vertegenwoordigen. Deze praktijken, hoewel geworteld in geloof, bevorderen ook een gevoel van gemeenschap en gedeelde viering.

De psychologische betekenis van deze avond is krachtig. Het vertegenwoordigt een liminale ruimte, een drempel tussen gewone tijd en heilige tijd. Het is een moment van collectieve anticipatie, dat onze diepste hoop en verlangens als mensen weerspiegelt.

Wat zijn gemeenschappelijke kerstavond tradities over de hele wereld?

In veel katholieke en orthodoxe landen wordt kerstavond gekenmerkt door vasten, gevolgd door een feestelijke maaltijd. In Polen heeft het Wigilia-feest bijvoorbeeld twaalf vleesloze gerechten, die de twaalf apostelen symboliseren. Deze traditie van het onthouden van vlees op kerstavond is geworteld in oude kerkelijke praktijken van vasten voor een feestdag. Ik zie in deze oefening een krachtig hulpmiddel voor mindfulness en spirituele voorbereiding.

In Latijns-Amerikaanse landen spelen de posadas de zoektocht van Maria en Jozef naar onderdak na. Deze negendaagse novena culmineert op kerstavond, vaak met een middernachtmis genaamd de Misa de Gallo. Deze traditie illustreert prachtig de menselijke behoefte aan empathie en gastvrijheid en herinnert ons aan onze plicht om de vreemdeling te verwelkomen.

In Scandinavische landen, de Yule log traditie, met zijn wortels in de pre-christelijke winter zonnewende vieringen, is opgenomen in kerstavond vieringen. Het verbranden van het Yule-log symboliseert de triomf van licht over duisternis, een krachtige psychologische metafoor voor hoop en vernieuwing.

Veel culturen wisselen geschenken uit op kerstavond in plaats van op eerste kerstdag. In Duitsland wordt bijvoorbeeld gezegd dat de Christkind (Christuskind) geschenken brengt op de avond van 24 december. Deze traditie verschuift de focus van materiële consumptie naar de geestelijke gave van Christus' aanwezigheid onder ons.

In de Filippijnen, de Noche Buena is een groot familiefeest gehouden na middernacht Mass. Deze vreugdevolle viering weerspiegelt het belang van familiebanden en gemeenschappelijke viering in de Filipijnse cultuur. Ik merk op hoe dergelijke tradities vaak inheemse gebruiken combineren met christelijke praktijken, waardoor een rijke culturele synthese ontstaat.

In veel delen van de wereld, waaronder Italië en Oost-Europa, wordt kerstavond gekenmerkt door het feest van de zeven vissen. Deze traditie, hoewel niet universeel, weerspiegelt het historische belang van vis als vastenvoedsel in de christelijke praktijk.

Caroling is een andere wijdverspreide kerstavondtraditie, van de Engelse praktijk van wassailing tot de Duitse gewoonte van Christkindl-zangers. Deze gedeelde muziek bevordert een gevoel van gemeenschap en vreugde, essentiële elementen voor psychologisch welzijn.

Wat is de Bijbelse betekenis van kerstavond?

Het evangelie van Lucas bevat het meest gedetailleerde verslag van de gebeurtenissen die hebben geleid tot de geboorte van Christus. In Lukas 2:1-20 lezen we over de reis van Maria en Jozef naar Bethlehem, het gebrek aan ruimte in de herberg en de nederige geboorte in een kribbe. Dit verhaal, dat we vaak associëren met kerstavond, spreekt diep tot de menselijke conditie. Ik zie in dit verhaal een krachtige metafoor voor de manieren waarop God binnengaat in de rommelige, onvolmaakte omstandigheden van ons leven.

De verschijning van de engelen aan de herders, waarvan traditioneel wordt aangenomen dat ze 's nachts hebben plaatsgevonden, is bijzonder belangrijk. "En er woonden herders op de nabijgelegen velden, die 's nachts de wacht hielden over hun kudden" (Lucas 2:8). Deze nachtelijke openbaring symboliseert het licht van Christus dat de duisternis van onze wereld doordringt. Het herinnert ons eraan dat God vaak de gemarginaliseerde - in dit geval nederige herders - kiest om de goddelijke waarheid te ontvangen en te verkondigen.

Het Mattheïsche verslag, hoewel minder gedetailleerd over de geboorte zelf, biedt belangrijke theologische context. De genealogie van Matteüs (Matteüs 1:1-17) en het verslag van Jozefs droom (Matteüs 1:18-25) benadrukken de identiteit van Jezus als zowel volledig menselijk als goddelijk. Dit mysterie van de menswording, dat we verwachten op kerstavond, vormt de kern van ons geloof.

De oudtestamentische profetieën, in het bijzonder Jesaja 7:14 en 9:6-7, die we vaak lezen tijdens de Advent en op Kerstavond, wijzen op de langverwachte Messias. Deze teksten herinneren ons eraan dat de geboorte van Christus de vervulling is van Gods beloften, het hoogtepunt van een goddelijk plan dat de hele menselijke geschiedenis omvat.

Opgemerkt moet worden dat de vroege De kerk viert in eerste instantie geen kerst Of kerstavond. De ontwikkeling van deze vieringen kwam later, toen de Kerk dieper nadacht over het mysterie van de menswording. Maar de praktijk van waken – waakzaam wachten – is diep geworteld in de bijbelse traditie. Dat zien we in de psalmen: "Mijn ziel wacht meer op de Heer dan de wachters op de morgen" (Psalm 130:6).

De Bijbelse betekenis van kerstavond ligt dus niet in een specifieke vermelding van de dag in zijn belichaming van belangrijke theologische thema's: wachten, anticiperen, de vervulling van de belofte, en het inbreken van goddelijk licht in de menselijke duisternis. Het roept ons op om als de herders te zijn - alert, ontvankelijk en klaar om het goede nieuws van grote vreugde te ontvangen. Op deze heilige nacht worden we eraan herinnerd ons hart voor te bereiden op de komst van Christus, net zoals de wereld vol verwachting wachtte op de geboorte van de Heiland. Tradities zoals het aansteken van kaarsen en de Geschiedenis van de kerstboom verder symboliseren de triomf van het licht over de duisternis, het verrijken van de spirituele betekenis van het seizoen. Samen nodigen deze elementen ons uit tot een heilige weerspiegeling van Gods blijvende beloften en de transformerende kracht van Zijn aanwezigheid onder ons. Ze moedigen ons ook aan om dieper in de geschiedenis van deze gekoesterde tradities te duiken en te begrijpen hoe ze zich verbinden met ons geloof en onze spirituele reis. Bijvoorbeeld de link tussen Kerstbomen en heidense oorsprong dient als herinnering aan hoe Gods verlossende kracht culturele praktijken kan transformeren en heroriënteren in de richting van Zijn glorie. Op deze manier worden zelfs oude symbolen doordrenkt met hernieuwde betekenis, die ons wijzen op de hoop en het licht in Christus.

Welke soorten kerstavond kerkdiensten worden meestal gehouden?

De Vigil Mis, vaak gevierd in de vroege avond van 24 december, markeert het begin van de liturgische viering van Kerstmis. Deze Mis gebruikt lezingen die de lange geschiedenis van Gods heilsplan benadrukken, met als hoogtepunt de geboorte van Jezus. Ik zie in deze dienst een gelegenheid om na te denken over onze persoonlijke en collectieve reis naar Christus. Het stelt ons in staat om ons eigen leven te situeren binnen het grote verhaal van de heilsgeschiedenis.

De middernachtmis, of “Mass of the Angels”, is misschien wel de meest iconische van de kerstavonddiensten. Deze Mis begint traditioneel om middernacht en viert het moment waarop, zoals het Evangelie van Johannes prachtig uitdrukt, “het Woord vlees is geworden en onder ons heeft gewoond” (Johannes 1:14). De timing van deze Mis, op de drempel tussen kerstavond en eerste kerstdag, symboliseert het inbreken van goddelijk licht in de duisternis van onze wereld. Het is een krachtige psychologische en spirituele metafoor voor transformatie en een nieuw begin.

In veel oosters-katholieke en orthodoxe kerken worden de koninklijke uren gevierd op kerstavond. Deze dienst, bestaande uit gebeden, psalmen en lezingen, volgt de profetieën en gebeurtenissen die tot de geboorte van Christus hebben geleid. Het biedt een contemplatieve ruimte om dieper in te gaan op het mysterie van de Menswording.

Sommige kerken houden kerstverkiezingen of levende kerststal scènes op kerstavond. Deze dramatiseringen van het geboorteverhaal, waarbij vaak kinderen betrokken zijn, dienen niet alleen als een catechetisch hulpmiddel, maar ook als een manier om het evangelieverhaal tot leven te brengen voor de gemeenschap. Psychologisch kunnen dergelijke participatieve gebeurtenissen krachtige emotionele verbindingen met het kerstverhaal creëren.

Lessen en Carols-diensten, gepopulariseerd door King’s College, Cambridge, zijn door veel kerken over de hele wereld geadopteerd. Deze dienst verweeft Schriftlezingen met kerstliederen en hymnen, waardoor een verhalende boog ontstaat van de val van de mensheid tot de komst van Christus. Ik vind deze dienst bijzonder interessant omdat het een relatief recente traditie vertegenwoordigt (daterend uit de late 19e eeuw) die wijdverspreide oecumenische acceptatie heeft gekregen.

In sommige culturen, met name in Latijns-Amerika, culmineren de processies van Las Posadas op kerstavond. Deze reconstructies van de zoektocht van Maria en Jozef naar onderdak sluiten vaak af met een mis, waarbij de reis van de gemeenschap door de Advent wordt gekoppeld aan de liturgische viering van de geboorte van Christus.

Veel kerken houden ook speciale kinderdiensten op kerstavond. Deze vinden vaak plaats in de late namiddag en zijn ontworpen om jongere leden van de gemeente op een leeftijdsgeschikte manier te betrekken bij het kerstverhaal. Dergelijke diensten erkennen het belang van het koesteren van geloof vanaf jonge leeftijd.

Wat leerden de vroege kerkvaders over kerstavond?

De viering van de geboorte van Christus op 25 december werd pas in de 4e eeuw wijdverbreid. Voorafgaand hieraan concentreerde de vroege Kerk zich voornamelijk op de Driekoningen (6 januari) als een feest ter viering van de manifestatie van Christus aan de wereld. Ik moet benadrukken dat de ontwikkeling van Kerstmis en Kerstavond als afzonderlijke liturgische vieringen een geleidelijk proces was. Deze verschuiving naar het vieren van de geboorte van Christus op 25 december wordt verondersteld te worden beïnvloed door inspanningen om bestaande heidense winterfestivals, zoals de Romeinse Saturnalia of de verjaardag van Sol Invictus, de “Onveroverde Zon”, te kerstenen. Waarom kerst op 25 december is, met één verklaring die het koppelt aan de theologische symboliek van Christus als het "Licht van de Wereld", die samenvalt met de periode na de winterzonnewende. Na verloop van tijd, deze datum kreeg acceptatie en werd centraal in de liturgische kalender, uiteindelijk het vormgeven van de moderne christelijke tradities.

Maar de theologische thema's die we associëren met kerstavond - anticipatie, voorbereiding en het mysterie van de menswording - waren aanwezig in de geschriften van de kerkvaders. Augustinus van Hippo, die in de late 4e en vroege 5e eeuw schreef, sprak welsprekend over het wonder van de menswording. In een van zijn kerstpreken verkondigde hij: “Hij hield zo van ons dat Hij omwille van ons op tijd mens werd gemaakt, door Wie alle tijden werden gemaakt.” Dit sentiment weerspiegelt de ontzag en dankbaarheid die we associëren met kerstavond.

De heilige Johannes Chrysostomus benadrukte in zijn preek over de geboorte van Christus de transformerende kracht van de geboorte van Christus: "Wat zal ik zeggen! En hoe zal ik deze geboorte aan u beschrijven? Want dit wonder vervult mij met verbazing. De Oude van dagen is een kind geworden.” Dit gevoel van verwondering en mysterie vormt de kern van onze vieringen op kerstavond.

Het concept van waken – waakzaam wachten – dat centraal staat in ons begrip van kerstavond, was goed ingeburgerd in de vroegchristelijke praktijk. De heilige Ambrosius van Milaan, die schreef over de wake voor Pasen, beschreef het als een tijd waarin “de ziel opgehangen hangt, wachtend op de komst van Christus”. Hoewel dit niet specifiek over kerstavond gaat, weerspiegelt deze leer de spirituele houding van anticipatie die kenmerkend is voor deze heilige nacht.

Ik zie in deze vroege leringen een krachtig begrip van de menselijke behoefte aan hoop en vernieuwing. De Kerkvaders erkenden dat de Menswording spreekt tot onze diepste verlangens naar goddelijke aanwezigheid en transformatie.

De heilige Leo de Grote benadrukte in zijn preken over de geboorte van Christus de kosmische betekenis van de geboorte van Christus: “Vandaag werd de Maker van de wereld geboren uit de schoot van een Maagd, en Hij, die alle naturen maakte, werd de Zoon van haar, die Hij schiep.” Dit perspectief nodigt ons uit om kerstavond niet alleen als een historische herdenking te zien als een moment waarop de eeuwigheid de tijd ingaat.

Het is ook vermeldenswaard dat de praktijk van het vasten voor de grote feestdagen, met inbegrip van Kerstmis, was goed ingeburgerd door de tijd van de kerkvaders. De heilige Basilius de Grote schreef bijvoorbeeld over het belang van spirituele voorbereiding voor vieringen. Hoewel ze kerstavond niet specifiek noemden, legden deze leringen de basis voor het boeteaspect van de wake die zich in latere eeuwen ontwikkelde.

In de geest van deze vroege leraren van ons geloof, laten we kerstavond binnengaan met harten vol verwachting en ontzag. Laten we ons, net als zij, verwonderen over de God die mens is geworden, zodat we kunnen delen in het goddelijke leven. Dit is de blijvende erfenis van de leer van de kerkvaders – geen reeks rituelen die een krachtige ontmoeting vormen met de levende God die onder ons komt wonen. Mogen we dit heilige wonder in ons hart dragen, waardoor het ons begrip van Wat is een Christmastide—een seizoen niet alleen van festiviteiten, maar van diepgaande geestelijke vernieuwing. Terwijl we nadenken over het mysterie van de Menswording, laten we de hoop en liefde omarmen die Christmastide ons uitnodigt om elke dag te leven. Door dit te doen, eren we de erfenis van het geloof dat aan ons is doorgegeven en openen we ons leven voor de transformerende aanwezigheid van Emmanuel, God met ons. Mogen wij de Heilige symbolen van Kerstmis betekenis, van de stralende gloed van de geboortescène tot de nederige kribbe die de Redder van de wereld vasthield. Deze symbolen herinneren ons aan het diepe mysterie van Gods liefde, die in ons midden tastbaar en aanwezig is. Als we nadenken over deze heilige nacht, laat onze gebeden en daden worden gevuld met dankbaarheid en verwondering voor de gave van Emmanuel, God met ons.

Wat zijn traditionele kerstdinergerechten in verschillende culturen?

In Italië, het Feest van de Zeven Vissen blijft een gekoesterde traditie voor velen. Deze overvloed aan schaal- en schelpdieren herinnert ons aan de overvloed van Gods schepping en de nederige oorsprong van de vroege kerk. Baccalà , calamari, en andere vruchten van de zee gratie tafels als families komen samen in vreugde (M. A. D. Giovine, 2010, blz. 181-208; M. D. Giovine, 2010, blz. 181-208).

In het oosten nemen onze orthodoxe broeders en zusters in Oekraïne deel aan het Heilig Avondmaal, of Sviata Vecheria. Twaalf vleesloze gerechten vertegenwoordigen de apostelen, vaak met inbegrip van kutia tarwepudding, borsch en varenyky dumplings. Een lege plaats eert overleden geliefden en verenigt de aardse en hemelse sferen op deze heilige nacht (Kozhukhar, 2022).

In Duitsland heerst eenvoud vaak met aardappelsalade en worstjes. Deze bescheiden maaltijd bereidt harten voor het glorieuze feest dat komen gaat. In Polen begint het Wigilia-maal wanneer de eerste ster verschijnt. Het delen van de oplatekwafel cultiveert vergeving en eenheid voordat u geniet van gerechten zoals karper, haring en pierogi (Kupisiński, 2023).

In Latijns-Amerika staan tamales vaak centraal – bescheiden offers van maïsdeeg gevuld met vlees of bonen, verpakt als een geschenk. De Filippijnse Noche Buena overspoelt met lechon gebraden varken, pancit noedels, en snoep zoals bibingka rijst cakes.

Wat deze verschillende tradities verenigt, komt samen in liefde, dankbaarheid en anticipatie. Of deze maaltijden nu eenvoudig of uitgebreid zijn, ze voeden zowel lichaam als ziel terwijl we ons hart voorbereiden op de komst van Christus. Laten we deze gebruiken koesteren terwijl we degenen die hongeren gedenken, zodat we onze overvloed kunnen delen in de geest van christelijke naastenliefde.

Zijn er religieuze beperkingen op het eten van vlees op kerstavond?

In de katholieke traditie was kerstavond historisch gezien een dag van vasten en onthouding, waarbij de gelovigen werden voorbereid op het vreugdevolle feest dat zou komen. Deze praktijk weerspiegelde het boetekarakter van het adventsseizoen. Maar de formele verplichting om zich op kerstavond van vlees te onthouden, werd door de kerk in 1983 opgeheven met de herziening van het canoniek recht (Chowdhury et al., 2000, blz. 209-226).

Toch zetten veel katholieke families, vooral die van Oost-Europese afkomst, deze betekenisvolle traditie voort. Het avondmaal van de vigilie bevat vaak vis- en vleesloze gerechten, die het wachten op de geboorte van Christus symboliseren. Deze vrijwillige beoefening kan onze spirituele voorbereiding verdiepen en ons helpen ons te concentreren op de ware betekenis van de Menswording.

Onze orthodoxe broeders houden over het algemeen een strenger vasten, onthouden zich van vlees, zuivel en soms vis in de weken voorafgaand aan Kerstmis. Hun Heilig Avondmaal op kerstavond is traditioneel veganistisch, met 12 gerechten die de apostelen vertegenwoordigen (Kozhukhar, 2022).

In sommige culturen, zoals Polen, is de kerstavond Wigilia maaltijd vleesloos door gewoonte in plaats van strikt religieus mandaat. Deze traditie van 12 vleesloze gerechten herinnert aan de apostelen en bevordert de eenheid van het gezin (Kupisiński, 2023).

Hoewel deze praktijken spiritueel verrijkend kunnen zijn, zijn ze niet universeel vereist. De essentie van ons geloof ligt niet in dieetregels bij het voorbereiden van ons hart om Christus te ontvangen. Voor sommigen is het onthouden van vlees een zinvolle manier om dit te doen. Voor anderen kan de focus liggen op gebed, verzoening of daden van naastenliefde.

Ik moedig je aan om na te denken over hoe je je hart het beste kunt voorbereiden op deze kerstavond. Of het nu gaat om traditioneel vasten, bewust eten of andere spirituele praktijken, laten we de kribbe benaderen met harten vol liefde en verwachting voor de pasgeboren Koning.

Welke Bijbelteksten worden vaak gelezen op kerstavond?

Het Evangelie van Lucas, hoofdstuk 2, verzen 1-20, staat centraal in vele lezingen op kerstavond. Deze geliefde passage vertelt over de reis van Maria en Jozef naar Bethlehem, de nederige geboorte van Jezus in een kribbe en de vreugdevolle aankondiging aan de herders. Het herinnert ons aan Gods keuze om onze wereld binnen te gaan in de meest nederige omstandigheden, en nodigt ons uit om Hem te zoeken in de onverwachte en over het hoofd geziene hoeken van ons leven (Pike, 2023, blz. 535–545).

Vaak wordt dit centrale verhaal aangevuld met profetieën uit het Oude Testament, die wijzen op de komst van de Messias. Jesaja 9:2-7 spreekt over de mensen die in de duisternis wandelen en een groot licht zien, en een kind dat geboren wordt dat Wonderbare Raadgever, Machtige God, Eeuwige Vader, Vredevorst genoemd zal worden. Deze passage overbrugt het oude verlangen naar verlossing met zijn vervulling in Christus.

Het Evangelie van Johannes, hoofdstuk 1, verzen 1-14, biedt een krachtige theologische reflectie op de betekenis van de Menswording. "Het Woord is vlees geworden en heeft onder ons gewoond", verkondigt Johannes, die ons uitnodigt om na te denken over de kosmische betekenis van de geboorte van Christus.

In veel tradities zijn deze lezingen samengeweven in de geliefde dienst van negen lessen en Carols. Deze dienst volgt de heilsgeschiedenis vanaf de val in Genesis tot de profetieën van Jesaja en Micha, culminerend in de geboorteverhalen van Matteüs en Lucas (Phillips, 2011).

Hoe verschillen de vieringen van kerstavond en kerstdag?

Kerstavond brengt vaak een gevoel van anticipatie en voorbereiding met zich mee. In veel huizen is het een tijd van definitieve decoratie, het inpakken van geschenken en het voorbereiden op bijeenkomsten. Er is vaak een verstilde opwinding, vooral onder kinderen die gretig wachten op de komst van de kerstochtend (Bates, 2013).

Liturgie, kerstavond wordt gekenmerkt door wake missen die beginnen na zonsondergang. Deze diensten hebben vaak de verlichting van kaarsen, die Christus symboliseren als het licht dat een verduisterde wereld binnenkomt. De traditionele middernachtmis neemt in vele harten een speciale plaats in en verenigt de gelovigen in het verwelkomen van de geboorte van Christus terwijl de nacht plaatsmaakt voor een nieuwe dag (Phillips, 2011; Pike, 2023, blz. 535-545.

Kerstavond diners variëren cultureel, maar vaak behouden elementen van vasten of eenvoud. In sommige tradities zijn vleesloze maaltijden gebruikelijk, terwijl andere vis bevatten. Deze maaltijden brengen gezinnen vaak samen in intieme bijeenkomsten, waardoor een gevoel van eenheid en gedeelde anticipatie wordt bevorderd (M. A. D. Giovine, 2010, blz. 181–208; M. D. Giovine, 2010, blz. 181-208).

Kerstmis, daarentegen, barst vaak uit in volle viering. De kerkdiensten vinden doorgaans 's ochtends plaats, met een vreugdevolle verkondiging van de geboorte van Christus. De liturgische kleur verschuift van adventspaars naar kerstwit en symboliseert de vervulling van hoop (Pike, 2023, blz. 535–545).

Familiebijeenkomsten op eerste kerstdag zijn meestal groter en feestelijker. Uitgebreide maaltijden, vaak met geroosterd vlees en speciale desserts, vervangen het eenvoudigere tarief van kerstavond. Het geven van geschenken staat in veel huishoudens centraal en weerspiegelt Gods grote geschenk aan de mensheid in Christus (Bates, 2013).

Maar te midden van deze verschillen moeten we niet vergeten dat kerstavond en eerste kerstdag een verenigde viering vormen van Gods liefde die in Jezus tot uiting komt. De stille weerspiegeling van kerstavond bereidt ons hart voor op de uitbundige vreugde van kerstdag. Samen nodigen ze ons uit om na te denken over het machtige mysterie dat God mens wordt en onze wereld binnenkomt als een kwetsbaar kind.

Wanneer begint en eindigt kerstavond officieel?

In de liturgische kalender van de katholieke kerstavond is geen aparte feestdag, maar eerder de laatste dag van de Advent. Traditioneel begint het bij zonsopgang op 24 december en eindigt het bij zonsondergang, wanneer de viering van Kerstmis officieel begint (Pike, 2023, blz. 535–545). Dit volgt op de oude Joodse gewoonte om dagen van zonsondergang tot zonsondergang te markeren, een praktijk die ons herinnert aan de diepe wortels van ons geloof in het verhaal van Gods verbond met Israël.

Maar in het populaire begrip en de praktijk, wordt kerstavond vaak beschouwd als te beginnen in de late namiddag of vroege avond van 24 december. Dit is wanneer veel gezinnen beginnen hun feesten, verzamelen voor speciale maaltijden of het bijwonen van kerkdiensten (Bates, 2013). De culturele betekenis van kerstavond is in de loop van de tijd gegroeid en wordt voor velen een geliefd onderdeel van de vakantie zelf in plaats van slechts een opmaat.

De afsluiting van kerstavond wordt traditioneel gekenmerkt door de middernachtmis, een prachtige liturgie die de vooravond en de feestdag overbrugt. Deze dienst, rijk aan symboliek, begint traditioneel om middernacht en verwelkomt Kerstmis op het vroegst mogelijke moment (Phillips, 2011; Pike, 2023, blz. 535-545. Maar de afgelopen jaren hebben veel kerken deze "Midnight"-mis eerder op de avond verplaatst om gezinnen met jonge kinderen of oudere leden te huisvesten.

Deze tijden kunnen variëren in verschillende christelijke tradities. Onze orthodoxe broeders en zusters kunnen bijvoorbeeld kerstavond vieren op 6 januari vanwege het volgen van de juliaanse kalender. Hun waarnemingen op kerstavond strekken zich vaak uit tot ver in de nacht, met diensten die doorgaan tot de vroege uren van de kerstochtend. Deze nachtdiensten zijn rijk aan oude hymnen, Schriftlezingen en reflecties die een diepe betekenis hebben binnen hun geloofstraditie. Het leidt er vaak toe dat men zich afvraagt over de verschillen in hoe verschillende christelijke gemeenschappen het feestseizoen markeren, inclusief belangrijke vragen zoals: Wanneer beginnen de 12 dagen? Voor veel orthodoxe christenen beginnen de 12 dagen van Kerstmis op 7 januari, in lijn met hun viering van de geboorte.

In onze geseculariseerde wereld zijn de grenzen van kerstavond enigszins vloeiend geworden. Voor sommigen kan de viering beginnen met het verlaten van het werk vroeg op de 24e en zich uitstrekken tot het openen van geschenken op kerstochtend. Anderen kunnen een strikte liturgische tijdlijn in acht nemen.

Ik moedig jullie aan om na te denken over hoe jullie deze heilige tijd markeren. Of je nu strikte liturgische uren volgt of een uitgebreidere viering omarmt, de sleutel is om deze tijd te gebruiken om je hart voor te bereiden op de komst van Christus. Laat de anticipatie op kerstavond, wanneer je het begint te observeren, je dieper ingaan op het mysterie van Gods liefde dat tot uiting komt in de geboorte van Jezus.

—